Traditionele Hongaarse eier-decoratie technieken

Bijna ieder dorp had zijn eigen eierdecoratie artiest, meestal een oude vrouw (íróaszszony) die dit werk haar hele leven gedaan heeft. Bij haar kon met Pasen het hïmestojás (versierde ei) verkregen worden door hen die minder getalenteerd waren.

De gebruiken met betrekking tot eierdecoratie zijn wel wat veranderd nadat de Hongaren zijn bekeerd tot het Christendom, en de eieren onderdeel werden van de Christelijke paasviering. Hoewel na duizend jaren de oude en de nieuwe tradities perfect samengingen, werden de mooiste eieren echter in de verschillende patronen met de hand beschilderd, volgens folkloristische tradities.

Naast de moderne, gekleurde eieren zijn de oude symbolen niet in vergetelheid geraakt, dank zij de koppige vasthoudendheid van de beoefenaars van de traditionele Hongaarse eierdecoratie technieken. De betekenis van de abstracte decoraties zijn niet altijd herkenbaar, en vaak voor altijd verloren, maar de magie die de eieren uitstralen spreken nog altijd tot de verbeelding, als teken van de onveranderde mentaliteit van de Hongaarse ouderen.

Voor het decoreren van de eieren zijn verschillende methodes voorhanden. De kleuren en motieven verschillen per streek. De simpelste manier is het ei gedeeltelijk af te dekken en te koken in water met kleurstof. Het afgedekte gedeelte blijft daarbij wit en vormt nadien het patroon. Hieronder staan een aantal andere, traditionele manieren van eierdecoratie beschreven.

Kras-Snij techniek (karcolt, vakart, kotort tojás)

Dit is oudste eierdecoratietechniek. Hierbij worden de ontwerpen met scherp gereedschap in de eieren gekrast, die eieren waren geverfd met natuurlijke materialen, waarbij uienschillen de voorkeur genoot. Het gereedschap kon bestaan uit een mes, scheermes, een metalen pen of een stukje glas. Deze tachniek werd voornamelijk door mannen beoefend.

'Was bestendige', 'beschreven' of 'batik' eieren (Írott tojás)

Een andere manier is het tekenen van folkloristische patronen op de eieren, waarna de eieren werden ondergedompeld in een kleurstof, waarbij het ei gedeeltelijk wit blijft door de afdekking met was. Het tekenen gebeurde met een pen met gesmolten bijenwas. Na aanbrenging van de was werd het ei zo lang in een gekleurd bad ondergedompeld tot het gewenste resultaat bereikt werd. Wanneer het een multikleurig ei betrof werd de procedure herhaald. Dit was de meest beproefde periode die bijna exclusief door vrouwen gebruikd werd.(In principe dezelfde methode die gebruikt wordt bij het blauwverven).

Gravering (metszett hímes)

Dit is een interessante uitvoering van het beschreven ei. Het ontwerp wordt met was op het ei, bij voorkeur bruin, getekend waarna het ei vier uur in azijn of zuurkoolvloeistof wordt ondergedompel. De eierschaal die niet door het was beschermd wordt, wordt weggevreten door het zuur.

Metaal bekleding (vasalt, patkolt tojás)

Dit is een unieke Hongaarse manier van eierdecoratie waarbij miniatuur ornamenten (metalen hangers, kleine hoefijzers en sporen) uit lood of smeedijzer gevormd worden, en met pinnen of kleine spelden op lege eierschalen bevestigd. Hongaren zijn altijd al beroemde paardenmenners geweest, dus zelfs de eieren zijn zodanig uitgerust. Deze eieren worden voornamelijk door mannen gemaakt, voornamelijk vaardige machinisten of smeden.

Een aantal jaren geleden verwierf Zengovárkony een zeldzame collectie eieren, die heden ten dage een Europese bekendheid geniet. Het was een collectie van drie duizen artistiek beschilderde eieren, van de verzamelaarster Dr. Rózsa Nienhaus. Deze eieren vormen de kern van de collectie die is ondergebracht in het Museum van fijn gedecoreerde eieren. Deze eieren, kunstwerken in het klein, worden daar permanent tentoongesteld. Ze vormen voorbeelden van tradities uit niet minder dan 19 landen en zijn uitgestald per artiest en regio.

Naast beschilderde eieren uit het Karpatenbekken, vindt men er o.a. eieren die beschilderd zijn volgens de tradities van China, India, Israel en Indonesië, maar ook uit andere delen van Europa. Niet alleen verschillende schilderstijlen zijn er te bezichtigen, maar ook eieren met gehaakte, gebatikte of gegraveerde decoraties.

Bron en verschillende decoratiemotieven vindt u hier...