De Pálosok (Pál=Paul), ofwel de Pauliner monniken, zijn een kluizenaarsorde van Hongaarse origine onder patronage van de gezegende Maagd Maria. De eerste vermelding van de orde wordt gemaakt door Gergely Gyöngyösi, geschiedschrijver in de late Middeleeuwen. De orde, waarvan St. Paul (Paulus van Theben) de geschutspatroon is, wordt vaak vergeleken met een eikenboom, die nadat ze gekapt is opnieuw uitspruit, zelfs als er maar een klein gedeelte overleeft.

De Pálos orde is meerdere malen tot aan de grond afgekapt. Eerst door de Turken, daarna door Koning Joseph de 2de en nogmaals door de communisten in 1950. Net als de eik, ziet de orde keer op keer kans om zich na een periode van onderdrukking weer te herstellen. Logischerwijze wordt de orde door veel Hongaren gezien als graadmeter; hoe beter het de orde gaat, hoe beter het land. De Pálos hebben immers de onmiskenbare missie om hun land de genezing en de mensen versterking van hun geloof te brengen.

De orde, die van origine uit de bergen van Pilis stamt, is pas later vernoemd naar St. Paul; een kluizenaar die vanwege de achtervolging van Christenen in de 3de eeuw de woestijn van Thebe in vluchtte. Hij maakte zijn kleding van palmbladeren en at de vruchten van de palm, en een half brood dat dagelijks door een raaf gebracht werd. Samen met Antonius bracht hij zijn tijd door met bidden en het bespreken van het leven van kluizenaars. St. Antonius had St. Paul gevonden naar aanleiding van een droom waarin God hem vertelde dat er nog een kluizenaar in de woestijn woonde die heiliger was dan hij, waarna hij naar hem op zoek ging.

Door het overbrengen van het gemummificeerde lichaam van St. Paul naar Hongarije heeft Koning Louis de Grote (Nagy Lajos) het land opgedragen aan St. Paul. Officieel wordt Eusebius (kanunnik van en geboren in Esztergom) gezien als stichter van de Pálos orde. Er wordt wel gezegd dat de organisatie van monniken van het Pilis gebergte het resultaat is van een visioen van Eusebius.

Onder meer vanwege zijn beminnelijk karakter en gastvrijheid kwamen de kluizenaars uit de bergen in de omgeving naar het huis van Eusebius om hun tenen manden tegen brood te ruilen (St. Paul is ook de patroon van mandenmakers & mattenvlechters). De daarbij ontsponnen gesprekken werden zo heilzaam ervaren dat Eusebius de kluizenaars in hun grotten op ging zoeken. Uiteindelijk liet Eusebius zijn thuis, familie en zijn rijkdom achter en nadat hij had gewerkt aan de wederopbouw na de aanval van de Tartaren (1241-1242) voegde hij zich in 1249 bij de kluizenaars Benedek en István. Gezamenlijk vertrokken ze naar de heuvels van Pilis, en vestigden ze zich nabij de zogeheten 'grot der beproeving' in de omgeving van het stadje Kesztölcs (Klastrompuszta ). In 1250 bouwden ze daar een klein klooster en kerkje. Waarschijnlijk is Eusebius, samen met een medebroeder, in die tijd tot priester gewijd, waardoor de kluizenaren van Pilis niet naar de kerk in het dorp hoefden. Geleidelijk sloten de kluizenaars uit de omringende bossen zich bij hen aan, mede aangetrokken door de schrijn die inmiddels naast het kleine klooster geplaatst was.

In de provincie Zala (Veszprém = heuvel nabij het huidige stadje Salföld) is in Köveskút een kluizenaarsnederzetting gebouwd ter ere van Maria Magdalena. Deze werd voor het eerst vernoemd door St. Paul – de bisschop van Veszprém, in 1263. De restanten van de kerk tonen nog de nauwe opening van de boog van het heiligdom naar het schip, een bouw die typerend was voor de Pálos.

Volgens de religieuze wetten van die tijd zou iedere, nieuw georganiseerde orde, zich moeten aansluiten bij één van de bestaande ordes, waarbij de regels van St. Benedek of St. Augustine gevolgd dienden te worden. Het samenvoegen van de kleinere kluizenaarsgemeenschappen tot één enkele orde, onder de regels van St. Augustine, was een manier om te voldoen aan de regels waarbij het leven van de monniken niet gehinderd zou worden. Daarom werd een verzoek ingediend bij de Paus, die het verzoek in 1263 terugstuurde naar Pál, de bisschop van Veszprém (waar het Pilisgebergte destijds onder viel).

Vanwege de ontoereikende financiële middelen werd het verzoek in deze vorm door bisschop Pál afgewezen. Aangezien er bij St. Augustine geen specifieke regels waren met betrekking tot de kerkdiensten, verleende hij wel speciale toestemming aan de orde, aangezien Eusebius als voormalig kanunnik van Esztergom de regels van de kanunniken kon volgen. Op deze manier was Eusebius in zijn laatste uren min of meer verzekerd van een onafhankelijk voortbestaan van de orde. Hoewel deze eerste formatie voortkwam uit een spontaan samengaan van kluizenaars en de steun van de bisschop Pál, werd later de formele criteria in acht genomen.

Lees ook: ondergang en opkomst van de Pálos.